Het advies van Montefeltro aan de Gemeente Ede over zg. ´arrangementen´ in de mobiliteitstransitie heeft een plek gekregen in het concept Ontwikkelkader Ede-Stad. Dit wordt in de Raad behandeld. Daarna gaat het open voor zienswijzen om het stuk vervolgens na de zomer 2026 definitief vast te laten stellen.
Daan van Egeraat en Marco te Brömmelstroet hebben het advies voor de gemeente afgerond in februari 2025. Het advies pleit voor invoering van gedragsafhankelijke, variabele arrangementen. Zo kan de gemeente verdichting verbinden aan leefbaarheid. Scenario´s tonen dat ‘Groen Parkeren’ in Ede tot €400 mln. kan schelen. Er is in Ede een woningbouw opgave van 10.000 plus corresponderend parkeerprogramma.
De opkomst van hybride werken is een van de grootste veranderingen op de werkvloer van de afgelopen decennia. Organisaties hebben massaal thuiswerkbeleid omarmd, vaak vanuit HR- of facilitair oogpunt, gericht op welzijn en kantoorkosten. Tegelijkertijd worstelt het mobiliteitsteam met parkeerdruk en files. De harde waarheid? Deze twee beleidsterreinen werken elkaar in de praktijk vaak volledig tegen, met kostbare gevolgen.
Het resultaat zien we overal: lege kantoren en snelwegen op
maandag en vrijdag, maar een complete verkeersinfarct op dinsdag en donderdag.
Op die dagen is de parkeerplaats te klein en de frustratie groot. Dit is de
paradox van het hybride werken: de flexibiliteit leidt niet tot spreiding, maar
juist tot extreme pieken. Dit komt omdat we een cruciale denkfout maken. Na 30
jaar in dit vak is mijn les: de keuze om thuis te werken is geen HR-beslissing,
het is een reisbeslissing. Sterker nog, het is de meest effectieve
reisbeslissing die er is.
Een thuiswerkdag is een ‘niet-reisdag’. Het is de meest duurzame
en goedkope oplossing voor een mobiliteitsvraagstuk. Waarom behandelen we het
dan als een losstaand onderwerp? De oplossing is om de beleidsterreinen
volledig te integreren. Stop met het hebben van een apart mobiliteitsbeleid en
een apart thuiswerkbeleid. Creëer één geïntegreerd aanwezigheids- en
bereikbaarheidsbeleid.
De sleutel ligt, net als bij een slim parkeerarrangement, in
differentiatie en het creëren van de juiste prikkels.
Verleid
medewerkers om juist op de rustige dagen
(maandag/vrijdag) naar kantoor te komen. Maak het aantrekkelijker met een
betere lunch, een lagere parkeerkosten, of een kleine bonus.
Stimuleer
thuiswerken op de piekdagen. Beloon de keuze
om op dinsdag niet in de file aan te sluiten.
Dit is geen complexe theorie, maar een kwestie van de juiste
instrumenten. Een slim platform stelt je in staat om dit dynamische beleid te
voeren. Het geeft je de ‘draaiknoppen’ om de keuze voor thuiswerken en de keuze
voor een vervoermiddel te behandelen als communicerende vaten. Zo los je niet
alleen je parkeerdruk op, maar verlaag je ook je CO2-uitstoot en maak je
efficiënter gebruik van je dure kantoorvastgoed. De winst is drieledig, maar
het begint bij het besef dat thuiswerken je krachtigste mobiliteitsinstrument
is.
Na bijna 30 jaar adviseren over mobiliteit en bereikbaarheid heb
ik talloze plannen, projecten en beleidsstukken voorbij zien komen. Veel
daarvan belandden in een la, vastgelopen op complexiteit, kosten of een gebrek
aan draagvlak. Toch waren er projecten die wél slaagden, soms zelfs
spectaculair.
Wat was hun geheim? Door de jaren heen heb ik een aantal
cruciale patronen ontdekt – lessen die het verschil maken tussen falen en
succes. Deze ‘Lessons Learned’ zijn vaak verrassend en gaan in tegen de
heersende opvattingen. Omdat ik geloof dat we de patstelling in mobiliteit
alleen kunnen doorbreken door kennis te delen, heb ik de vijf belangrijkste
lessen voor werkgevers op een rij gezet. In deze serie neem ik je elke week mee
in een van deze lessen, onderbouwd met data en voorbeelden uit onze eigen praktijk.
In de wereld van mobiliteitstransities heerst een hardnekkige
mythe: de mythe van de grote, radicale verandering. We ontwerpen beleid dat
gericht is op het volledig uit de auto krijgen van medewerkers, vaak met rigide
en impopulaire maatregelen. De praktijk is weerbarstiger. Grote
gedragsveranderingen zijn voor de meeste mensen een stap te ver. De ware
sleutel tot succes ligt in het tegenovergestelde: het stimuleren van vele,
kleine, laagdrempelige aanpassingen.
Onze ervaringen in de afgelopen jaren tonen aan dat een kleine
financiële prikkel, soms slechts €0,09 per dag, al effectief is om gedrag te
beïnvloeden. Dit principe van ‘nudging’ is vele malen effectiever dan dure,
top-down maatregelen.
Een perfecte illustratie hiervan is het succesvolle fietsbeleid
bij het MUMC+. Sinds de invoering is het totale aantal gefietste kilometers met
107% gegroeid. Maar de meest cruciale ontdekking zit dieper in de data: het
aantal fietstransacties per individuele fietser is gedaald. Dit lijkt
tegenstrijdig, maar het is juist de kern van het succes. Het betekent dat niet
een kleine groep fanatiekelingen vaker is gaan fietsen, maar dat een veel
grotere groep incidentele fietsers is
ontstaan. Medewerkers die voorheen altijd de auto namen, worden nu verleid om
af en toe de fiets te pakken.
Onze benadering is hier volledig op gebaseerd. Een dynamisch
arrangement, ondersteund door ons platform, maakt het mogelijk om deze kleine
‘nudges’ te implementeren. We belonen niet alleen de 100% fietser, maar juist
de automobilist die op een zonnige dag besluit de auto te laten staan. Dát is
de kracht van het kleine duwtje.
Na bijna 30 jaar adviseren over mobiliteit en bereikbaarheid heb
ik talloze plannen, projecten en beleidsstukken voorbij zien komen. Veel
daarvan belandden in een la, vastgelopen op complexiteit, kosten of een gebrek
aan draagvlak. Toch waren er projecten die wél slaagden, soms zelfs
spectaculair.
Wat was hun geheim? Door de jaren heen heb ik een aantal
cruciale patronen ontdekt – lessen die het verschil maken tussen falen en
succes. Deze ‘Lessons Learned’ zijn vaak verrassend en gaan in tegen de
heersende opvattingen. Omdat ik geloof dat we de patstelling in mobiliteit
alleen kunnen doorbreken door kennis te delen, heb ik de vijf belangrijkste
lessen voor werkgevers op een rij gezet. In deze serie neem ik je elke week mee
in een van deze lessen, onderbouwd met data en voorbeelden uit onze eigen praktijk.
Wanneer werkgevers hun mobiliteitsbeleid willen herzien, start
de discussie vaak bij de post ‘reiskosten’. Logisch, want dat is een zichtbare
en directe uitgave. Maar hierin schuilt een gemiste kans. De échte,
substantiële kosten van mobiliteit en aanwezigheid zijn vaak onzichtbaar en
worden niet meegenomen in de businesscase.
Onze analyses tonen aan dat de private geldstromen in mobiliteit
en facilitair beheer die van de overheid ver overstijgen. Zo bleek uit een
analyse in de regio Rijnmond dat werkgevers alleen al aan onderbezette
kantoorplekken 1,2 keer méér uitgeven dan het totale overheidsbudget voor
infrastructuur en OV in die regio.
Laten we twee voorbeelden nemen. De gemiddelde kantoorwerkplek
kost een organisatie circa €10.000 per jaar. Bij een gangbare kantoorbezetting
van 50% betekent dit dat er dagelijks voor €37 per medewerker aan kosten worden
gemaakt voor een lege stoel. Een tweede voorbeeld zijn de parkeervoorzieningen.
De kosten voor een overdekte parkeerplaats bij nieuwbouw kunnen oplopen tot
€25.000 aan investering (CAPEX) en €1.800 aan jaarlijkse operationele kosten
(OPEX).
Dit is geen kostenpost; dit is onbenut kapitaal. Onze oplossing
is gebaseerd op het zichtbaar maken van deze verborgen kosten. Door dit
potentieel te kwantificeren, creëren we een krachtige businesscase voor het
principe “besparen door belonen”. Een slim platform maakt deze
datastromen inzichtelijk en stelt je in staat om met een fractie van de
besparing het gewenste, kostenefficiënte gedrag van medewerkers te stimuleren.
De vraag is dus niet óf de middelen er zijn, maar of je op de juiste plek
graaft.
HELP! ONS KANTOOR WORDT MINDER GEBRUIKT! In deze Whitepaper presenteert Flexxit in samenwerking met Asset Advisory Associates drie winnende strategieën om in te spelen op hybride werken: 1. Kijk niet alleen naar locatie en gebouw maar ook naar gebruik en gedrag 2. Benut de nieuwe aanwezigheids- en reispatronen en optimaliseer de vastgoedportefeuille en mobiliteitsconcepten 3. Verbind vastgoed aan employee engagement en bedrijfscultuur.
De Whitepaper is gepresenteerd naar aanleiding van de Provada 2025.
Op de netwerkbijeenkomst van 13 februari nam dr Daan H. van Egeraat de members van Asset Advisory Associates mee hoe mobiliteitsdoelstellingen WEL behaald worden en hoe we dit kunnen verbreden naar werkplekken.
Hij toonde de inzet van de methode van ‘Strategische Arrangementen’. Daarbij helpen gebruikers doelen van overheden en bedrijven WEL te behalen. De claim is dat we gedrag- en daarmee facilitair gebruik- beheersbaar kunnen maken.
Dit speelt in diverse faciliaire domeinen. Bijvoorbeeld het optimaliseren van het gebruik van particulier vervoer en parkeerplekken, openbaar of collectief vervoer. Maar ook het gebruik van werkplekken in onze kantoren. De focus licht op verleiden tot gewenst gedrag. Dwingen werkt niet. Vast gewoontegedrag blijkt in de praktijk te beïnvloeden wanneer dat financieel aantrekkelijk wordt gemaakt.
Bij onder andere ASML, Gemeente Den Haag, MUMC+/Academisch Ziekenhuis Maastricht en de Brightlands Health Campus heeft dit tot spectaculaire resultaten geleid (bijvoorbeeld 40% meer fietsgebruik (ASML) en 40% minder parkeergebruik (MUMC+) tijdens piekuren).
Een effectief arrangement is gebaseerd op 5 pijlers voor gedragsbeïnvloeding. Er is een gepersonaliseerde menukaart met keuzes en combinaties oplopend van licht tot zwaar. Het kan gaan om informeren (feedback geven aan de gebruiker over gedrag), gamificeren (introduceren wedstrijdelement), via het incentiveren (belonen gewenst bedrag en beprijzen) tot alloceren (bv toewijzen van parkeerplekken en werkplekken) tot het autoriseren (gebruik faciliteiten).
Online instrumenten (app, dashboards c.a.) maken arrangementen datagestuurd, dynamisch en gebieds -of gebouwgericht. Ontwikkelingen kunnen worden gevolgd en bijgestuurd. Zo geven we in invulling aan datagestuurd beleid.
De relevantie van het inzetten van dit type van ‘slimme arrangementen’ wordt steeds groter. Niet alleen om mobiliteitsknelpunten op te lossen. Maar ook om het gebruik van onze kantoren te optimaliseren waarbij bezettingspieken op dinsdag en donderdag worden afgevlakt en meer gespreid worden over de week. Hierdoor worden kantoren efficiënter gebruikt en m2 en CO2-emissie bespaard.
De mogelijkheden zijn groot, de parktijkresultaten bewijzen dit. Laten we deze gaan toepassen.
Na de gemeenteraadsleden ontvingen ook burgemeester & wethouders deze week hun exemplaar van het Groot Dudok2050 Inspiratieboek. In een korte sessie legde Rob Roskes uit wat Hilversummers van hen verwachten. In het Inspiratieboek geeft collectief Dudok2050 samen met inwoners en lokale politici antwoord op de vraag: “Hoe zou Dudok het doen als hij wist wat wij nu weten over klimaat, mobiliteit en leefbaarheid?” Rob Roskes is de initiatiefnemer van het Inspiratieboek. Daan van Egeraat heeft op verzoek van Rob Roskes bijgedragen aan de bundel.
Franciscus Gasthuis heeft Flexxit gekozen om het nieuwe beleid voor mobiliteit en parkeren te maken. Doel is duurzame bereikbaarheid. Flexxit bereikt spectaculaire resultaten. Flexxit hanteert een aanpak die zich onderscheidt van wat in de branche gebruikelijk is. Franciscus Gasthuis heeft gekozen voor die effectieve, Out of the Box benadering. Franciscus Gasthuis & Vlietland was voorheen Sint Franciscus Gasthuis, in de volksmond: SFG. Flexxit is de operationele partner van Montefeltro.
Met de overhandiging van het Groot Dudok 2050 Inspiratieboek aan de Hilversumse politiek gaan de plannen van het Collectief Dudok 2050 een nieuwe fase in. Het Groene Mobiliteitsarranmgement van Montefeltro is één van de plannen in de bundel.
NH Nieuws op 13 januari naar aanleiding van het aanbieden van het Groot Dudok2050 Inspiratieboek: “Een groep Hilversummers heeft zo’n zestig ideeën over hoe hun Hilversum er over vijfentwintig jaar uit zou moeten zien. En daarmee moet de lokale politiek aan de slag vinden ze. Het collectief van Hilversummers en deskundigen heeft hun ideeën vanavond overhandigd aan de gemeenteraad. Het moet wat de groep betreft de politiek aanzetten tot ‘anders durven denken’ om zo Hilversum als tuinstad te behouden.”
